Zelfdiagnose: een roep om erkenning, geen trend
De term zelfdiagnose roept vandaag bij veel mensen gemengde gevoelens op. Toch komt het steeds vaker voor. En eerlijk? Ik begrijp heel goed waarom.
Voor veel volwassenen voelt de stap naar een officiële diagnose als een enorme drempel. Het is soms te laat, te duur of de wachttijden zijn eindeloos. Ondertussen lopen mensen vast. Ze voelen dat er iets anders werkt in hun brein, maar krijgen nergens erkenning of houvast.
Waarom mensen zichzelf diagnosticeren
Wat ik vaak zie, is dat mensen — meestal jongeren en volwassenen — op een bepaald moment besluiten: “Dit label helpt mij om mezelf beter te begrijpen.” Niet omdat ze per se in hokjes willen denken, maar omdat het eindelijk woorden geeft aan een levenslang gevoel van anders zijn.
Toch durven velen daar niet openlijk over praten. Waarom? Omdat er nog altijd een stigma rust op zelfdiagnose. Het wordt al snel weggezet als iets onbetrouwbaars of zelfs ‘aandachttrekkerij’.
De misvatting van “één TikTok-filmpje”
Sommige professionals denken dat mensen zichzelf diagnosticeren na het zien van één filmpje op TikTok. En ja, dat gebeurt — maar dat is echt de uitzondering. Sociale media spelen zeker een rol in de herkenning van neurodivergentie, en dat heeft voor- én nadelen. Want net zoals sociale media mensen helpen om zich minder alleen te voelen, circuleren er ook heel wat onvolledige of zelfs foutieve beelden van wat autisme, ADHD, hoogsensitiviteit of bijvoorbeeld een trauma-respons werkelijk inhouden.
Toch ken ik weinig mensen die over één nacht ijs gaan. De meesten die zichzelf identificeren als neurodivergent hebben een jarenlang proces doorlopen. Ze verdiepten zich, lazen boeken, volgden webinars, deden zelfreflectie, praatten met anderen met een gelijkaardig profiel… Kortom: ze deden vaak minstens even veel werk als wat er in een diagnostisch traject gebeurt — alleen zonder de officiële stempel.
Neem zelfdiagnoses serieus
Wat mij betreft, moeten we deze mensen niet wegzetten, maar net serieus nemen. Zelfdiagnose is geen roekeloos label plakken — het is vaak een zoektocht naar betekenis, begrip en tools om beter in het leven te kunnen staan.
Als iemand dan uiteindelijk wél de stap zet naar een psycholoog of arts, hoop ik dat die professional luistert. Niet met argwaan, maar met oprechte nieuwsgierigheid. Want wie zich herkent in een bepaald neurodivergent profiel, zoekt meestal niet naar excuses — maar naar erkenning en passende ondersteuning.
Het doel blijft hetzelfde
Uiteindelijk draait het niet om labels. Het gaat erom dat ieder mens de juiste ondersteuning kan krijgen. Of die erkenning nu via een officiële diagnose komt of via een lange, persoonlijke zoektocht: wat telt is dat mensen zich gezien voelen — en geholpen.